معرفی کاخ آپادانای تخت جمشید در استان فارس - مینی نت

کاخ آپادانا یا کاخ بار داریوش و خشایارشا یکی از کاخ های اندرونی تخت جمشید است. این کاخ مشتمل است بر یک تالار چهارگوش مرکزی با 36ستون و سه ایوان، در جهت های شمال، شرق و غرب (هر یک با 12 ستون) و چهار برج در چهار گوشه بیرونی تالار و یک رشته اتاق نگهبانی که در جنوب آن قرار دارند. بنای کاخ آپادانا به دست داریوش بزرگ شروع شد و در زمان خشایارشا به تکمیل شد.

گرد آمدن مهمانان بزرگ ترین امپراتوری دنیا احتیاج به تالار پذیرایی بزرگ و مجللی داشت و به همین خاطر داریوش کاخ آپادانا را بنا نهاد. آپادانا ازنظر هنری، تاریخی، سیاسی و معماری بزرگ ترین کاخ تخت جمشید است و نخستین بنای ایرانی است که سنگ بنا دارد.

کاخ آپادانا یکی از قدیمی ترین و مجلل ترین کاخ های تخت جمشید بوده است و برای اینکه جلوه باشکوه تری داشته باشد، 5/2 متر بلندتر از سطح سکوی تخت جمشید و کف دروازه کشورها ساخته شده است.

معماری کاخ آپادانای تخت جمشید

این کاخ مشتمل است بر یک تالار چهارگوش مرکزی با 36 ستون و سه ایوان، در جهت های شمال، شرق و غرب (هر یک با 12 ستون) و چهار برج در چهار گوشه بیرونی تالار و یک رشته اتاق نگهبانی که در جنوب آن قرار دارند. سطح این کاخ حدود به سه متر از کف حیاط آپادانا و کف دروازه همه کشورها بلندتر ساخته شده است و در بیشتر قسمت ها متکی بر سنگ تنه کوه است.

برای رفتن به درون این کاخ دو پلکان دو طرفی، یکی در سمت شمال چسبیده به ایوان شمالی و یکی در سمت مشرق و متصل به ایوان شرقی درست نموده اند. بزرگی تالار مرکزی آپادانا آن میزان بوده است که گنجایش پذیرایی از 10.000 میهمان را داشته باشد.

ستون های تالار مرکزی آپادانا در بلندا و طرح، درست مانند ستون های ایوان شمالی است، یعنی هر ستون مرکب است از، سرستون گاو دوسر و گل و بوته زیر آن و ساقه استوانه ایی شیاردار و فقط شکل زیر ستون آنها با هم فرق دارد، یعنی به جای اینکه زنگوله ایی باشد، متشکل از دو قطعه سنگ مکعبی شکل است، که سنگ کوچکتر برفراز سنگ بزرگ تر (جمعاً به ارتفاع 155 سانتی متر) راسخ شده است و خود، زیر شالی چرخ مانند نصب شده است.

سقف وسیع و سنگین تالار بر روی الوارهای سنگین، از چوب سدر یا سرو، راسخ بوده و برای آنکه باران، بام را خراب نکند، درون دیوارهای خشتی، راه آبهای قائم با آجر و ملاط قیر ساخته اند که آب باران را به مجاری زیرزمینی، که از زیر آپادانا می گذشته، می رسانیده است.

از 72 ستونی که روزی سقف آپادانا و ایوان هایش را برپا می داشته اند، امروز تنها 14 عدد پابرجا است که یکی از آنها (در شمال شرقی ایوان شرق) بازسازی شده است، اما بر پایه روایات سیاحان اروپایی و تصاویر کشیده شده از تخت جمشید می دانیم که در سال 1619 میلادی هنوز 20 ستون برپا بوده و این تعداد در سالهای 1627 به 19، در 1677 به 18، در 1694 به 17، در 1787 به 15 و در سال 1841م. به 13 عدد کاهش یافته که از آن تاریخ به بعد دیگر ستونی فرونیفتاده است.

سرستون های ایوان شرقی به شکل شیر غرّان افسانه ای دو سر و سر ستون های تالار مرکزی و ایوان های شمالی و غربی به صورت گاو دو سر بوده است. تماشای این ستون های بسیار بلندِ سنگی با سنگتراشی ها و نقش های زیبا، شگفت انگیز خواهد بود. پلکان های ایوان شرقی و شمالی آپادانا با نقوش برجسته بسیار زیبایی که دارد، از دیگر شگفتی های معماری این بنای باشکوه و حیرت انگیز محسوب می گردد.

تالار مرکزی کاخ آپادانا

بزرگی تالار مرکزی آپادانا آن میزان بوده است که گنجایش پذیرایی از 10.000 میهمان را داشته باشد. ستون های تالار مرکزی آپادانا در بلندا و طرح درست مانند ستون های ایوان شمالی است، یعنی هر ستون مرکب است از سرستون گاو دوسر و گل و بوته زیر آن و ساقه استوانه ایی شیاردار و فقط شکل زیر ستون آن ها با هم فرق دارد، یعنی به جای اینکه زنگوله ایی باشد، متشکل از دو قطعه سنگ مکعبی شکل است، که سنگ کوچکتر برفراز سنگ بزرگ تر (جمعاً به ارتفاع 155 سانتی متر) راسخ شده است و خود، زیر شالی چرخ مانند نصب شده است.

سقف وسیع و سنگین تالار بر روی الوارهای سنگین، از چوب سدر یا سرو، راسخ بوده و برای آنکه باران، بام را خراب نکند، درون دیوارهای خشتی، راه آب های قائم با آجر و ملاط قیر ساخته اند که آب باران را به مجاری زیرزمینی، که از زیر آپادانا می گذشته، می رسانیده است.

دیوارهای تالار مرکزی آپادانا همه به پهنای 32.5 متر و از خشت خام بوده است. خشت ها را به اندازة 33 در 33 و با ضخامت 13 سانتی متر ساخته و با ملاط گل و آهک بهم چسبانیده اند، روی دیوارها لایه ایی از گل و گچ، به پهنای 5 سانتی متر و روی آن را با لایه ایی از گچ سبز خاکستری رنگ پوشانده اند.

رنگ دیوارهای کاخ ها در همه جا چنین بوده و در همه قسمت های آپادانا کف را با ملاط گچ و گل، به ضخامت 3 تا 5 سانتی متر اندوده و روی آن را با فرشی از گچ سبز خاکستری پوشانده بوده اند گه آثار آن به دست آمده است. دو درگاه قرینه، تالار مرکزی آپادانا به ایوان های غربی و شرقی می پیوسته است. دیوارهای این قسمت از خشت و آجر بوده اند.

کف درگاه های دوگانه ایی که در دیوار شمالی قرار داشته ورودی های اصلی کاخ محسوب می شده اند و قسمتی از دیوارهای شان از سنگ بوده است. در اینجا اثری از نقوش برجسته نیافته اند. درها را که در حدود 15 متر بلندی داشته، به احتمال زیاد به صورت دو لنگه و مجهز به درهای کوچک تر می ساخته اند. جنس آن ها احتمالاً از چوب سرو یا سدر بوده و روی شان را روکشی از زر می پوشانده است.

پلکان کاخ آپادانا

پلکان های آپادانا شاهکار هنری - تاریخی تخت جمشید است. به دلیل مرتفع بودن تالار اصلی، دو پلکان بزرگ شرقی و شمالی از کف صفه وارد ایوان های آپادانا می شد. روی حجاری های این پلکان ها افراد کشورهای تحت حمایت هخامنشیان در حال آوردن هدیه برای شاه صف کشیده اند.

در دو طرف چهار پلکان شرقی 229 سرباز مسلح به نیزه، کمان و ترکش پارسی صف کشیده اند. هیئت های نمایندگی 23 کشور برای دادن پیشکش به شاه صف بسته اند و هر هیئت 3 تا 9 نفره را یک افسر مادی یا پارسی هدایت می نماید. از ویژگی های سنگ نگاره تخت جمشید آزادگی افراد در تصاویر است. در مقایسه با سنگ نگاره های مشابه آشوری که مملو از جنگ و خونریزی است، تخت جمشید پیغام صلح و دوستی دارد.

آدرس کاخ آپادانای تخت جمشید: استان فارس،10 کیلومتری شمال شهر مرودشت، تخت جمشید

ساعت بازدید کاخ آپادانا: همه روزه از ساعت 08:00 تا 18:00