احتیاج است تا گروهی از کارشناسان از بخشهای مختلف مجموعه بی بی شهربانو تماشا نمایند - مینی نت

این روزها ایجاد ترک در گنبدهای تاریخی تبدیل به مد تازه وزات میراث فرهنگی شده چنانکه هر چند هفته شاهد انتشار تصاویری از بوجود آمدن ترک بر گنبد مساجد و آرامگاه های تاریخی هستیم که بعضی نه تنها در لیست ملی کشور جای دارند بلکه جهانی هم هستند و در یونسکو ثبت شده اند. از ترک های ایجاد شده بر گنبد مسجد امام اصفهان که در نهایت تقصیر را بر دوش داربست ها انداختند، گرفته تا ترک های ایجاد شده بر بقعه بی بی شهربانو در شهر ری که آن هم هنوز معلوم نیست قرار است بر دوش چه کسانی بیافتد، همه این موارد گواهی بر عدم کارشناسی مناسب در حوزه میراث فرهنگی است.

در روزهای اخیر ترک ها و شکاف های متعددی در گنبد و بخشی از ساختمان بقعه بی بی شهربانو نمایان شده که کارشناسان تاریخی علل ایجاد این آسیب ها را انفجارهای معادن کارخانه سیمان تهران که بعضاً فعالیت این معادن به فاصله 50 متری مقبره هم رسیده، عنوان می نمایند. درحالی که بقعه تاریخی بی بی شهربانو در 30 خرداد 1315 و به شماره 256 در لیست آثار ملی کشور ثبت شده، محوطه باستانی آن در اختیار سازمان اوقاف و امور خیریه است. البته که کارخانه سیمان تهران نیز به واسطه مجوزهایی که از وزارت صمت دارد، به راحتی به کار خود در این منطقه ادامه می دهد.

نوروز تقی پور (رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان ری) با اشاره به آنکه همواره بازدیدهای دوره ای از از مجموعه بی بی شهربانو و سایر محوطه های تاریخی و باستانی شهر ری دارند، گفت: این بازدیدها همواره با عکس و فیلمبرداری و مستندنگاری همراه است و تغییراتی که اتفاق می افتد، رصد می شوند. قصد ما بر آن است تا به واسطه آنچه اکنون در اخبار درخصوص شرایط بی بی شهربانو منتشر شده نیز گروهی از کارشناسان را برای بازدید از بی بی شهربانو هماهنگ کنیم. ببینیم که چه اتفاقاتی در آنجا اتفاق افتاده و علت آن چیست. آنالیز روی عکس ها و تصاویر گذشته و حال داشته باشیم و در نهایت نظر کارشناسی را اعلام و در نهایت تصمیم گیری کنیم.

او در پاسخ به این سئوال که آیا میتوان به این نتیجه رسید که هنوز مطمئن نیستیم این آسیب ها به علت فعالیت ها و انفجارهایی است که به وسیله کارخانه سیمان تهران در محوطه بی بی شهربانو رخ می دهد است، گفت: فعالیت کارخانه سیمان تاثیرگذار است اما سعی داریم گروهی از کارشناسان خبره را برای آنالیز و اعلام نظر در این خصوص داشته باشیم تا بتوانیم دراین خصوص تصمیم گیری کنیم.

به گفته تقی پور، در مورد مجموعه بی بی شهربانو تنها میراث فرهنگی مسئول نیست بلکه شهرداری، اوقاف، کارخانه سیمان و حتی نهادهای مرتبط دخیل هستند. البته که موضوع بی بی شهربانو و فعالیت کارخانه سیمان تهران چندین سال است که مطرح است اما نباید فراموش کرد که کارخانه سیمان با مجوز فعالیت می نماید. این فعالیت هم در روز روشن انجام می گردد. یک بعد فعالیت این مجموعه، میراثی است درحالی که ابعاد دیگری از جمله مسائل محیط زیستی، منابع طبیعی و حتی فعالیت در محدوده شهری را نیز شامل می گردد. آنالیز این موضوع و اخذ تصمیم در این خصوص نگاهی فراملی احتیاج دارد.

او در این باره که هرچند گفته می گردد کارخانه سیمان تهران مجوز فعالیت دارد اما آیا آنچه اکنون در بی بی شهربانو شاهد هستیم و آسیب هایی که وارد شده به علت ورود به حریم و انجام فعالیت هایی فراتر از مجوزها به وسیله کارخانه سیمان است، گفت: این مهم باید آنالیز گردد. از این جهت است که می گوییم باید تیم کارشناسی تشکیل و این مهم را آنالیز و مطالعه کند. انفجارهایی که انجام می گردد، موادی که استفاده می نمایند حتی فاصله ای که این انفجارها انجام می گردد، باید مورد آنالیز قرار گیرد.

هرچند گفته می گردد که بخش ژئوفیزیک دانشگاه تهران این مطالعات را انجام داده و فاصله و مقدار انفجارها را در نظر گرفته اما کارشناسان میراث نیز باید این امر را مورد آنالیز قرار دهند چرا که ساختمان بی بی شهربانو یک ساختمان قدیمی است و پی ندارد و ممکن است هر نوع اقدامی اعم از فعالیت کارخانه سیمان، انفجارها و رفت و آمد کامیون ها و… به آن آسیب برساند. اما میراث، تنها یک بعد این ماجراست. اداره اوقاف هم بای پای کار بیاید و برای بازسازی آن هزینه کند. هرچند بعضی از بخش ها را حفاظت و بازسازی نموده اند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهر ری بعلاوه در پاسخ به این سئوال که با توجه به رصد و بازدیدی که داشتید، شرایط بقعه بی بی شهربانو و گنبد آتشکده ساسانی را چگونه ارزیابی می کنید و آیا آسیب های وارده نگران نماینده است، گفت: انفجارها در اطراف یک بنای قدیمی که پی هم ندارد اتفاق می افتد. این طبیعی است که بنا، تحت تاثیر قرار گیرد. بعلاوه بحث برداشت های روزانه مطرح است که تمام این موارد باید مورد کارشناسی قرار گیرد. این کار را از مدتها قبل پیگیر شده ایم و باید عملیاتی گردد. ضمن آنکه ما همواره نگران آثار تاریخی هستیم. فرقی ندارد. نه تنها نگران بی بی شهربانو هستیم بلکه نگران چشمه علی، قلعه گبری، کاروانسرا، محوطه های تاریخی و… هستیم.

تقی پور با اشاره به آنکه با کارخانه سیمان تهران تعاملاتی برای تامین مواد و خاک های مورد احتیاج از جای دیگر داشتند، گفت: از آنها خواستیم تا مواد اولیه خود را از جای دیگر تامین نمایند و به اطراف بقعه نیایند. اما سرمایه گذاری در این مجموعه انجام شده که با مجوزهایی که در اختیار دارند، راه را برای ادامه فعالیتشان هموار میسازد.