معرفی کتاب بنفشه های عمو نوروز؛ تجلی نو شدن - مینی نت

درباره نویسنده

محمدهادی محمدی، نویسنده ای است که بیش از چهل اثر برای بچه ها و نوجوانان نوشته و در سال 2006 نامزد جایزه هانس کریستین اندرسن شده و با این کتاب بار دیگر مهارتش را در بازآفرینی قصه های فولکلور نشان می دهد. او پیش تر با کتاب در مرغزار خیال جایزه افتخاری میلدرد ال. بچلدر را در سال 2022 دریافت نموده بود و حالا با بنفشه های عمو نوروز داستانی شاعرانه و پر از رنگ خلق نموده است.

تصویرگری های نوشین صفاخو، که با خطوط دقیق و رنگ های زنده، تضاد میان زمستان و بهار را به تصویر می کشد، این اثر را به یک تجربه بصری و ادبی تبدیل نموده است. زمستان با کوه های برفی و رنگ های سردش در مقابل بهار با گل ها و سبزی هایش قرار می گیرد و این تفاوت به داستان عمق می بخشد.

معرفی کتاب بنفشه های عمو نوروز

بنفشه های عمو نوروز نوشته محمدهادی محمدی، یک کتاب مجذوب نماینده برای عید و بازآفرینی یکی از کهن ترین روایت های جشن ایرانی نوروز است که در سال 1394 به وسیله مؤسسه پژوهشی تاریخ ادبیات بچه ها منتشر شد. این کتاب با تصویرگری زیبای نوشین صفاخو، داستانی عاشقانه و نمادین را به تصویر می کشد که مخاطب را با افسانه های ایرانی و آداب و رسوم کهن آشنا می کند. بعلاوه با ترجمه سارا خلیلی به زبان انگلیسی در دسترس خوانندگان غربی قرار گرفته و هواداران بسیاری را به خود دیده است.

داستان از سفر ننه سرما، بانوی زمستان که کوه ها و دره ها را با برف و یخ می پوشاند، شروع می گردد که در قلعه برفی اش تنها و دلتنگ است. او که از انزوای سردش خسته شده، به سوی سرزمین بهار می رود تا عمو نوروز، پیغام آور بهار را دیدار کند، کسی که با کیسه بزرگش دانه ها و گل ها را در دشت ها می پاشد. در مرز میان زمستان و بهار، ننه سرما در انتظار عمو نوروز به خواب می رود و وقتی او از راه می رسد، به آرامی در دستانش بنفشه هایی می کارد و می رود. این لحظه لطیف، که هر سال در گذر از زمستان به بهار تکرار می گردد، قلب داستان را می سازد.

بنفشه های عمو نوروز به موضوعاتی مانند تنهایی، دوستی، تغییر فصل ها و چرخه زندگی می پردازد. ننه سرما، که در سرزمین برفی اش از نبود هم صحبت رنج می برد و عمو نوروز، که با شادی دانه ها را می کارد، دو سوی این داستان را شکل می دهند. این تضاد میان انزوای سرد زمستان و زندگی پرشور بهار، پیغامی درباره احتیاج به ارتباط و نو شدن دارد. محمدی با ظرافت نشان می دهد که چگونه این دو شخصیت در نهایت به علت دوراندیشی عمو نوروز، به درستی همدیگر را دیدار نمی نمایند، اما به وسیله بنفشه ها به هم پیوند می خورند.

محمدهادی محمدی، نویسنده و پژوهشگر برجسته ادبیات بچه ها، در این کتاب با لحن شاعرانه عشق میان دو نماد، ننه سرما و عمو نوروز، را به تصویر می کشد. سبک داستان عاشقانه است و متن بار عاطفی قوی دارد که با تصاویر رنگی و گویای نوشین صفاخو همراه شده است. این تصاویر لطیف، فضای داستان را برای بچه ها دلنشین تر می کند و به درک بهتر مفاهیم یاری می کند.

محمدی در این اثر برجسته، بنفشه ها را نمادی از امید و شروع دوباره نشان می دهد. گلی که در دستان ننه سرما کاشته می گردد و پیوند میان زمستان و بهار را نشان می دهد. سرزمین زمستان نمادی از تنهایی و سکون است، در حالی که سرزمین بهار زندگی و حرکت را فریاد می زند.

مخاطب هیچ سختی ای در خواندن این قصه بچگانه ندارد و داستان او را به راحتی با خود همراه می کند. ساختار داستان ساده اما شاعرانه است و از روایتی خطی پیروی می کند که با توصیفات تصویری و تکرار عباراتی مانند در غروب زمستان و سپیده دم بهار حالتی آهنگین می یابد. این تکرار، که ریشه در سنت قصه گویی شفاهی دارد و به داستان ریتمی دلپذیر می بخشد. با این حال، کوتاهی متن ممکن است بعضی خوانندگان را از عمق بیشتر محروم کند. تصویرگری ها نقش بزرگی در تکمیل روایت دارند و گاهی بیش از متن، احساسات را منتقل می نمایند.

تفسیرهای مختلفی از این داستان می توان ارائه داد. بعضی آن را قصه ای درباره گذر زمان و تغییر می دانند، در حالی که دیگران آن را داستانی از دوستی ناکام اما پرمعنا می بینند. این اثر بعلاوه می تواند به عنوان تصویری از تعادل طبیعت و نقش انسان در آن دیده گردد. از نظر پذیرش عمومی، کتاب با نقدهای مثبتی روبرو شده و منتقدانی مانند دانیل بالانتین در فوروارد ریویوز آن را ستوده اند، اما هنوز به مقدار آثار دیگر محمدی شناخته شده نیست. تأثیر ادبی آن در حوزه ادبیات بچه ها قابل توجه است و به بازآفرینی قصه های پارسی یاری نموده، هرچند شاید به پای شاهکارهای دنیای نرسد.

این کتاب با استقبال خوبی از سوی منتقدان و مخاطبان روبه رو شده است. منتقدان به بازآفرینی پیروز یکی از کهن ترین روایت های جشن ایرانی نوروز اشاره نموده اند و تأکید داشته اند که این داستان مخاطب را با افسانه های ایرانی و آداب و رسوم کهن آشنا می کند. بعلاوه، چاپ این کتاب در آمریکا نیز نشان دهنده پذیرش و علاقه دنیای به این داستان ایرانی است.

با این حال، بعضی ممکن است چالش هایی را در درک نمادگرایی های عمیق داستان برای بچه ها کوچک تر مشاهده نمایند. بعلاوه، آشنایی کمتر بچه ها امروزی با افسانه های کهن ممکن است مانعی در درک کامل مفاهیم داستان باشد.

نقاط ضعف داستان در کوتاهی بیش از حد و گاه فقدان جزئیات احساسی نهفته است. شخصیت ها، به ویژه ننه سرما، می توانستند بیشتر توسعه یابند تا خواننده ارتباط عمیق تری احساس کند. چالش اصلی برای خوانندگان، به ویژه غیرایرانی ها، ممکن است احتیاج به آشنایی با نوروز و فرهنگ پارسی باشد که بدون زمینه سازی ممکن است بعضی لایه ها را از دست بدهند.

چرا باید کتاب بنفشه های عمو نوروز را بخوانیم؟

خواندن بنفشه های عمو نوروز برای بچه ها و حتی بزرگسالان دلایل متعددی دارد. این کتاب نه تنها به معرفی و حفظ فرهنگ و آداب و رسوم کهن ایرانی می پردازد، بلکه با زبان شاعرانه و تصاویر زیبا، حس زیبایی شناسی مخاطب را تقویت می کند. بعلاوه، مفاهیم عمیق نمادین موجود در داستان، فرصتی برای تفکر و تأمل درباره چرخه زندگی و طبیعت فراهم می آورد.

این کتاب برای کسانی که به فرهنگ ها، طبیعت و داستان های کوتاه با پیغام های بزرگ علاقه دارند، گنجی کوچک است. بعلاوه، به شما یاری می کند تا درباره تنهایی، امید و زیبایی تغییر فصل ها فکر کنید. تصویرگری های زنده و متن لطیفش حتی اگر کودک نباشید، شما را مجذوب می کند و لحظه ای از شلوغی زندگی دور می کند.

محمدهادی محمدی در بنفشه های عمو نوروز با نگاهی شاعرانه به طبیعت و تغییر فصل ها، سؤالات مهمی را مطرح می کند که حتی در دنیا امروز نیز بسیار مرتبط هستند. اگر در پی اثری هستید که هم از نظر ادبی غنی باشد و هم فکر شما را به چالش بکشد، این کتاب انتخاب مناسبی است. علاوه بر این، سبک نوشتاری محمدی که ساده اما تأثیرگذار است، باعث می گردد کتاب برای بچه ها و طیف گسترده ای از خوانندگان مجذوب نماینده باشد.

در مجموع، بنفشه های عمو نوروز اثری ارزشمند است که با بازآفرینی یکی از کهن ترین روایت های ایرانی، به غنای ادبیات کودک و نوجوان یاری نموده و پلی میان نسل ها و فرهنگ ها ایجاد می کند.

منبع: خبرنگاران مگ